Markmið námskeiðsins er að þátttakendur öðlist hagnýta færni og þekkingu á ofbeldisforvörnum. Þátttakendur læra að nýta sér áhorfendanálgun (bystander approach) á forvarnir gegn ofbeldi hvort sem er í skólastarfi, æskulýðsstarfi eða öðru hópastarfi. 

Fjallað verður um rannsóknir á ofbeldisforvörnum, ofbeldi, ofbeldisfullri orðræðu og mikilvægi þess að breyta menningu til að fyrirbyggja ofbeldi. Námskeiðið miðar að því að miðla hagnýtri þekkingu og kunnáttu. Kynntar verða einfaldar nálganir, verkefni og umræðukveikjur til að auka sjálfstraust og getu til að bregðast við í erfiðum aðstæðum og ofbeldi á öruggan hátt. Þátttakendur læra bæði að nýta sér nálgunina í eigin viðbrögðum og að leiða barna- og ungmennahópa í gegnum efnið.

Í skólum landsins fara daglega fram forvarnir gegn ofbeldi m.a. í formi samskiptakennslu, væntumþykju og utanumhalds. Börnum og unglingum sem líður vel, eru í öruggu umhverfi og eru fær í samskiptum eru ólíklegri til að beita ofbeldi. Sértækari ofbeldisforvarna er þó einnig þörf. Fagfólk í starfi með börnum hefur undanfarið bent á aukið ofbeldi barna og unglinga sem og ákveðið úrræðaleysi til að takast á við vandann.

Áhorfendanálgun (bystander approach) er einföld og áhrifarík leið til að minnka það rými sem ofbeldi hefur innan lítilla samfélaga, s.s. skóla, vinnustaða eða hópa. Nálgunin gengur út á að auka getu og þor þeirra sem verða vitni að óviðeigandi hegðun, til að bregðast við á öruggan hátt. Erlendis eru í notkun ýmis módel sem byggja á þessari nálgun, m.a. MVP -Mentors in Violence Prevention, Bring in the Bystander o.fl. og hafa þær sýnt góðan árangur. Rannsóknir hafa sýnt að námsaðferðin getur gefið:

• Þekkingu á hvað er óviðeigandi hegðun.

• Aukna samkennd.

• Aukna færni og sjálfstraust til að bregðast við aðstæðum sem upp koma.

• Frekari skilning á hvaða áhrif lítið samfélag eins og skóli, bekkur eða íþróttalið getur haft til að koma í veg fyrir ofbeldi.

Á námskeiðinu er fjallað um

• Forvarnir gegn ofbeldi.
• Ofbeldisfulla orðræðu meðal barna og ungmenna.
• Birtingamyndir ofbeldis barna og unglinga, bæði í skólaumhverfinu og utan þess.
• Áhorfendanálgun (bystander approach) sem hagnýta leið til ofbeldisforvarna.
• Mikilvægi þess að kenna viðbrögð við óæskilegri hegðun á markvissan hátt.
• Hlutverk foreldra, skóla og frítímastarfs.

Ávinningur þinn

• Aukin þekking á ofbeldishegðun og ofbeldisfullri orðræðu barna og ungmenna.
• Aukin færni í ofbeldisforvörnum og þekking á nálgunum sem sýnt hefur verið fram á að eru áhrifaríkar.
• Aukið sjálfstraust til að bregðast við erfiðum aðstæðum og greina hvernig minnka má það rými sem ofbeldi hefur í skólasamfélaginu.
• Kennsluleiðbeiningar til að leiða hópa barna eða ungmenna gegnum námsefnið í að lágmarki 3x80 mínútna kennslustundum (eða 6X40mín).
• Námsefni, leikir, umræðukveikjur og verkefni til að leiða barna- og unglingahópa gegnum ofbeldisforvarnir með áhorfendanálgun.
• Sérsniðin áætlun um hvernig má nýta námsefnið í þínu starfsumhverfi.

Fyrir hverja

Námskeiðið er ætlað öllu fagfólki sem starfar með börnum.

Nánar um kennara

Benedikta Björg (Benna) Valtýsdóttir Sörensen er með meistaragráðu í uppeldis- og menntunarfræði frá Háskóla íslands og stundar nú doktorsnám. Sérsvið hennar eru kynjað ofbeldi í unglingamenningu og forvarnir gegn ofbeldi. 

Benedikta hefur starfað sem fyrirlesari og þjálfari á sviði ofbeldisforvarna í tæpan áratug, tekið þátt í og skipulagt ráðstefnur um ofbeldishegðun barna og skrifað og þýtt námsefni til ofbeldisforvarna. Auk þess hefur hún starfað innan félagsmiðstöðva- og skólaumhverfis þar sem hún starfaði „á gólfinu“ með þolendum ofbeldis, börnum sem beita ofbeldi og börnum í áhættuhegðun, bæði í almennu starfi og sértækum verkefnum með hópa.